ٰوقتی معلمان سیاسی می شوند و مدارس خالی از معلم!

ٰوقتی معلمان سیاسی می شوند و مدارس خالی از معلم!

تخصص گرایی و قرار گرفتن متخصصین در جای خود ابتدایی ترین اصول علم مدیریت است که در همه کشورهای جهان اعم از توسعه یافته و یا توسعه نیافته به عنوان اصول عام مدیریت قلمداد می شود و تنها تفاوت آن در کیفیت آموزش و تخصص آنها بسته به نوع توسعه یافته بودن یا در حال توسعه بودن کشورها دارد.

اما کشور ما در عرصه مدیریت به ویژه مدیریت منابع انسانی همچون تافته ی جدا بافته ای است که علی رغم گذشت بیش از یک قرن از شکل گیری دولت مدرن و ساختار بوروکراتیک، همچنان از اصول سنتی مدیریت تبعیت می کند و با قواعد عام علم مدیریت نوین فرسنگها فاصله دارد.

هفته قبل در مراجعه به یکی از دبیرستانهای مرکز شهر اهواز متوجه شدم دانش آموزان رشته تجربی با گذشت سه هفته از سال تحصیلی از دبیر درس تخصصی زیست شناسی و چند درس عمومی محروم هستند. و با پیگیری موضوع متوجه شدم این مشکل در کلانشهر اهواز که مرکز استان خوزستان است به طور نسبی وجود دارد همچنین یکی از مدیران آموزش و پرورش نیز این وضعیت را تایید کردند.
اینکه آموزش و پرورش در استان خوزستان از کمبود معلم رنج می برد جای بسی تامل دارد ولی اینکه کسی درصدد حل این مشکل نیست و به ریشه یابی این علت نمی پردازد جای نگرانی دارد که نتایج کنکورورتبه استان خوزستان و وضعیت و جایگاه آموزشی استان نسبت به استانهایی که بسی محرومتر از خوزستان هستند این نگرانی را دو چندان می کند.
اما در بررسی علل این کمبودها و نارسایی ها و ضعف آموزشی در خوزستان به چند دلیل عمده می توان اشاره کرد:

۱_ تعطیلی دانشگاه و دانش سراهای تربیت معلم اولین ضربه ای بود که بر پیکر آموزش و پرورش وارد شد تا استانهای با ضعف بنیه علمی مانند خوزستان روز به روز با فقر کمی و کیفی معلم روبه رو شود و رتبه علمی این استان نشانه ای از تاثیرات این تصمیم در عرصه سیاست گذاری کلان دارد.
۲_ ورود معلمان به عرصه سیاسی و فعالیت آنها در پست های غیر تخصصی مانند وزارت کشور هم ضربه ای بود بر پیکر عرصه سیاسی و هم تیشه ای بود به ریشه آموزش و پرورش .
در یک دوره ای ۲۳ نفر از بخشداران استان خوزستان معلم و اغلب معلمان آموزش ابتدایی و بدون حتی یک سال سابقه مدیریتی بودند، به عینه شاهد بودم که بعضی از این بخشداران تفاوت بین اعتبار و تخصیص و فرق بین شرح وظیفه و چارت اداری را نمی دانستند و تاثیرات منفی آنرا در حوزه توسعه روستایی بوضوح می توان لمس کرد.
از طرفی کمبود معلم از حیث کمی و ایجاد توقع مدیریتی برای این دسته از معلمان که در جایگاه مدیریتی قرار گرفته اند و عدم میل به وظیفه ذاتی خودشان یعنی تعلیم و تربیت پارادکسی است که امروز نسل دانش آموز خوزستانی تاوان آنرا به جان خریده است .
۳_ نگاه ابزاری سیاسیون بویژه نمایندگاه مجلس و ستادهای انتخابات ریاست جمهوری به معلمان به دلیل پشتوانه اجتماعی قوی آنها و متعاقب آن استفاده ابزازی از آنها در مناصب سیاسی و اداری باعث ایجاد کمبود کمی و کیفی در دو حوزه تعلیم و تربیت و مدیریت اداری و سیاسی شده است .که این مشکل ناشی از فقدان تشکلهای سیاسی و احزاب سیاسی قدرتمند در کشور و پر کردن خلاء ناشی از کم کاری آنها توسط فرهنگیان بوده و همچنان این ضعف می تواند مشکل ساز باشد.

۴_ بی توجهی و کم توجهی به مشکلات معیشتی و رفاهی فرهنگیان به عنوان تاثیر گذارترین طبقه متوسط جامعه در امر توسعه باعث شده در کوتاه مدت با فقر کمی نیروی انسانی و در دراز مدت با فقر کیفی نیروی انسانی در آموزش و پرورش مواجه باشیم.
زیرا در کوتاه مدت به دلیل عدم تمایل به این شغل مقدس در بین نخبگان با فقر کمی و دراز مدت به دلیل تمایل معلمان به مشاغل جانبی و ورود افراد کم استعداد به این شغل مقدس باعث کاهش کیفی آموزشی خواهیم شد .
همچنان که در نتایج کنکور امسال این موارد به وضوح مشخص بود و نتایج به دست آمده نشان داد که دانش آموزان به دلیل عدم مشاوره هدایت تحصیلی و ذهنیت عدم اشتغال ودرآمد کم که خانواده های دانش آموازن به آن ها تحمیل کرده بودند اکثرا آنها رشته های تجربی (پزشکی ) را به دلیل ظرفیت اشتغالزایی و در آمد بالا را انتخاب کردند و در نتیجه رشته های دیگر خالی ماند .
۵_ نگاه برابر به معلمین سراسر کشور و نادیده گرفتن تفاوتهای آب و هوایی،اقتصادی ، فرهنگی و… باعث شده تا مهاجرت نخبگان از استان خوزستان بویژه معلمان در سالهای اخیر شدت بیشتری پیدا کند و از طرفی بی توجهی مسئولین امر بویژه نمایندگان مجلس به عنوان وکلای مردم و استاندار به عنوان نماینده دولت به این موضوع بیش از پیش باعث تشدید این پدیده شده است که به طور طبیعی مهاجرت معلمان و در نتیجه ضعف سیستم آموزشی و نگرانی سایر اقشار از وضعیت آموزشی همانند بازی دومینو باعث مهاجرت سایر کارکنان و نخبگان فکری و ابزاری استان خواهد شد.
لذا برای حل مشکل ضروری است مسئولین امربویژه آموزش و پرورش نمایندگان مجلس و استاندار خوزستان تدابیری در کوتاه مانند فراخوانی همه معلمان مامور به دستگاه های دولتی و عدم تمدید ماموریت آنها، استفاده از ظرفیت نیروی انسانی شهرستانهای مجاور برای حل مشکل کمبود معلم و…در بلند مدت اداره کل آموزش و پرورش به کمک مجمع نمایندگان استان طرحی با محوریت آسیب شناسی وضعیت آموزشی در استان تهیه و موضوعاتی مانند : احیاء دانشگاه ها و دانشسراهای تربیت معلم،توجه به معیشت و رفاه فرهنگیان،ایجاد جاذبه های مادی و معنوی برای گرایش نخبگان بویژه دانش آموزان به انتخاب رشته های معلمی در کنکور، در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی خوزستان و مشکلات عدیده آن و لحاظ کردن این مشکلات در حقوق و مزایای فرهنگیان و توجه به موضوعاتی مانند درمان،بیمه،مسکن و اوقات فراغت فرهنگیان تهیه و به فکر چاره ای اساسی باشند.
نکته آخر و مهم تر اینکه نگرش مسئولین استان تغییر کند و به آموزش و پرورش به عنوان اولویت اول و زیربنای توسعه نگریسته شود تا در آینده شاهد اعتلای خوزستان عزیز و سرافراز باشیم .

یادداشت: علی دژمان
۲۷.۷.۱۳۹۷