نقش مالیات و اهمیت مشارکت مردم در نظارت بر دولت

اظهارات اخیر یکی از نمایندگان مجلس درباره این که نمی‌خواهد مالیات پرداختی‌اش صرف کمک به مسائل خارج از کشور شود، به نکته‌ای مهم اشاره دارد که در جامعه ما کمتر به آن توجه شده است و فهم آن برای مردم ایران حیاتی است.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری هنر قلم، مالیات، در واقع سهمی است که هر شهروند مطابق قوانین باید از درآمد خود به دولت بپردازد تا منابع لازم برای اداره امور عمومی و ارائه خدمات شهری فراهم شود. این مبلغ جمع‌آوری‌شده به دولت امکان می‌دهد تا با بودجه مشخص، نیازهای جامعه را تامین کند و در بخش‌های مختلف توسعه و رفاه سرمایه‌گذاری کند.

پرداخت مالیات نه تنها یک وظیفه فردی بلکه ابزاری برای دخالت شهروندان در اداره کشور است. وقتی مردم مالیات می‌دهند، به نوعی در اداره امور عمومی نقش ایفا می‌کنند و در عین حال، این موضوع زمینه‌ساز نظارت آنان بر عملکرد مدیران و پاسخگو کردن مسئولان می‌شود.

علاوه بر این، مالیات به ویژه از گروه‌های پردرآمد کمک می‌کند تا شکاف اقتصادی کاهش یافته و عدالت اجتماعی بهتر برقرار شود. وقتی مالیات‌ها به درستی جمع‌آوری و هزینه شوند، فاصله بین مردم و دولت کمتر شده و دولت‌ها باید پاسخگوی استفاده بهینه از این منابع به مردم باشند.

متأسفانه در ایران، مفهوم مالیات و نقش آن در جامعه به درستی درک نشده است. مردم به دلیل مشکلات اقتصادی و نارضایتی از کیفیت خدمات، تمایل دارند از پرداخت مالیات فرار کنند و فعالیت‌های اقتصادی‌شان را پنهان کنند. از سوی دیگر، دولت‌ها نیز شفافیت کافی در هزینه‌کرد مالیات‌ها ندارند و پاسخگویی لازم را انجام نمی‌دهند.

همچنین، رابطه تاریخی مردم ایران با دولت‌ها معمولا پرتنش و بی‌اعتماد بوده است. این بی‌اعتمادی باعث شده که مردم دولت را نماینده واقعی خود ندانند و تعامل دوطرفه و سازنده شکل نگیرد. این امر سبب شده است که هم مردم در حفظ منابع و امکانات عمومی بی‌تفاوت باشند و هم دولت‌ها بدون دغدغه کافی، منابع مالی را مصرف کنند.

وقتی دولت‌ها به منابع عظیم طبیعی مانند نفت و گاز وابسته باشند و کمتر به مالیات مردم نیازمند باشند، ممکن است از پاسخگویی به جامعه فاصله بگیرند و زمینه استبداد و محدودیت آزادی‌ها را فراهم کنند. برعکس، افزایش نقش مردم از طریق پرداخت مالیات و مطالبه حقوق خود، می‌تواند باعث تعمیق مردم‌سالاری و جلوگیری از خودکامگی شود.

به طور خلاصه، ارتقای آگاهی‌های شهروندی درباره اهمیت مالیات و نظارت بر دولت، کلید ایجاد جامعه‌ای آزاد، پاسخگو و عادلانه است که در آن دولت‌ها واقعاً نماینده و خادم مردم باشند.