مدیریت مصرف آب و چالشهای (( انسان پایه ))

هفته صرفه جویی در مصرف آب، از جمله مناسبت هایی است که نمی توان به سادگی از آن گذشت، بدیهی است که مباحث مرتبط با حوزه تولید و مصرف انرژی و دست و پنجه نرم کردن با آسیبها ، چالشها ، هراس از تهدیدها و استفاده از ظرفیتهای آن بخشی از دغدغه فکری انسان امروز است ؛ از قلب روستا ها تا زندگی دراز دامنه شهری و همچنین مناطق کم برخوردار و … در نتیجه هر یک از افراد بنا به تجارب شخصی و بضاعت فکری تحلیلی و نظرگاه خاص خود ، حرفی برای گفتن در این زمینه دارند . از این روی سخت باور دارم که اشاعه شعارهای مرتبط با مدیریت مصرف آب ، در سطر اول مسئولیتهای اجتماعی است .

با توجه به جایگاه آب ، از ابعاد مختلف ، حیاتی ، فرهنگی ، اقتصادی ، امنیتی و ….. پرداختن به موضوع هفته صرفه جویی در مصرف آن ، ممکن است با طرح با پرسشهای ذیل در میان افکار عمومی همراه باشد :

آیا تکریم هفته صرفه جویی در مصرف آب برای گذر از تنش آبی در پیک مصرف انرژی و یا رفع نیاز کانون های پر جمعیت در برهه ای خاص است ؟؟ … شاید در یک نگاه کلی نقطه آغاز بحران کاهش منابع آب با عوامل مهم طبیعی مانند کاهش نزولات و افزایش زودهنگام دمای هوا ، همراه باشد ! اما در عین حال نمی توان نقش عوامل انسانی را در تداوم این بحران نادیده گرفت، تبلیغات و تمهیدات هفته صرفه جویی در طول یکسال گذشته ، چه نتایج عینی و موثری در جلوگیری از هدر رفت آب ، در زیست اجتماعی و سبک زندگی افراد برجای گذاشت ؟

طبق تجربه سالیان اخیر می توان ادعا کرد ، (( صیانت از منابع آبی و مدیریت صحیح مصرف )) شعاری پرجاذبه و مورد توجه محافل مختلف علمی و اجتماعی است اما اجرایی کردن آن با تحکیم حرکتهای برآمده از ارتباطات میانبخشی ، استفاده از ظرفیتهای فرهنگی ، رسانه ای در راستای اطلاع و آموزش نظامند ، هدفمند و خلاق ، بسترسازی مطلوب و با حضور جدی دانشگاهیان و سازمانهای مردم نهاد ، فعالان مساجد و حمایت دولت پیوند خورده است ، بستری که علاوه بر انتشار و تقویت شعارهای مدیریت مصرف ، پیامدهای مخرب اجتماعی ، کم آبی نیز تبین شود. اما چرا علی رغم برخی تلاشها در موارد مذکور ، همواره احتمال شکنندگی در وضعیت مدیریت مصرف احساس می شود ؟!

گام مهم و بنیادین ، توجه به برداشتهای فکری و برونداد رفتاری انسانها است ،بی گمان حتی با مجهز بودن به پیشرفته ترین تکنولوژی و سخت افزار در صورت سطحی نگری نسبت به (( عوامل انسانی )) نمی توان به افقی روشن و اقدامات کارآمد امیدوار بود .

چرا که بخش قابل تاملی از دلایل بروز بحران آب ، ریشه در اقدامات انسانی دارد و هر گاه نگاه به اصلاح الگوی رفتاری(( انسان )) معطوف شود ، سرفصلهایی مهمی از قبیل : فضای روحی ، اندیشه ورزی ، هویت ، اقتصاد ، باورها ، درک گفتمان اجتماعی فرهنگی زمانه نیز در کانون توجه قرار می گیرند . در این شرایط است که نیاز حضور موثر متخصصان حوزه های علوم انسانی ؛ از جمله جامعه شناسی ، روانشناسی ( خاصه در نظر گرفتن مقتضیات روحی مقاطع مختلف سنی ) ، حقوق ، عرصه علوم ارتباطات و رسانه ، اقتصاد و هنرمندان ، معلمان و … احساس می شود .

شایسته است با کنار گذاشتن روشهای منسوخ شده و ارتباطات ناکارآمد یکسویه ، به ارتباط خلاق ، پویا و (( گفتگو محور )) ، همراه با آسیب شناسی و افکار سنجی مستمر روی آورد .

تا به آن نقطه برسیم که در اقدامات خرد و کلان زندگی پیوستهای مدیریت مصرف آب و صیانت از هنجارهای مرتبط با آن را به عنوان یک ضرورت لحاظ کنیم .

موضوع مهم مدیریت مصرف صحیح آب ، یک تیتر مجرد و‌‌تک ساحتی نیست ! که ضرورت دارد با نگرش جامع ، آینده نگر ، شفاف و آنگونه که در ابتدای این نوشتار اشاره شد ، مبتنی بر تعامل بخشهای مختلف در این وادی گام برداشت. ذکر این نکته ضروری است که شناخت موانع تحقق عملی شعارهای حوزه فرهنگ صحیح مصرف آب را در فاصله گرفتن از حقیقت و منحرف شدن به سمت حاشیه ها جستجو کرد .

برای اجتناب از حاشیه های کاذب و تداوم حرکت در مسیر سالم ، سازنده و کارآمد راهی جز اعتماد سازی و برجسته ساختن نگرش علمی و پژوهشی نیست .